Binnen organisaties is er vaak een reglement waarin staat beschreven hoe de vertrouwenspersoon bereikt kan worden om bij hem/haar een 'melding' te doen. Om contact te zoeken is geen toestemming nodig van een leidinggevende, dat kan uiteraard geheel op eigen initiatief. Ook is er vooraf geen enkele beperking m.b.t. onderwerpen die besproken/gemeld kunnen worden. De vertrouwenspersoon is echter niet de personeelsfunctionaris. Hij/zij gaat geen salarisbesprekingen voeren. Zaken die met een vertrouwenspersoon besproken worden gaan onder meer over ongewenst gedrag zoals: ongewenste omgangsvormen en niet integer handelen. Ongewenste omgangsvormen gaat onder andere over (seksuele) intimidatie, agressie, geweld en discriminatie. Onder niet integer handelen vallen zaken als Integriteitsschendingen (machtsmisbruik, corruptie, diefstal) en maatschappelijke misstanden.

Paniek leidt (te) snel tot ontslag op staande voet

Rechtsbijstandverzekering DAS merkt dat verzekerden vaker dan voorheen juridisch advies willen omdat ze worden geconfronteerd met een beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag. "Werkgevers zijn strenger geworden en spreken werknemers er eerder op aan. In paniek nemen ze soms verregaande besluiten. Je moet dan denken aan schorsingen of onderzoeken die soms maanden in beslag nemen zonder dat de betrokken werknemer wordt gehoord", zegt een woordvoerder.

Bij Hoffmann, van oorsprong een onderzoeksbureau voor bedrijfsfraude, zien ze sinds 2020 een stijging in hun onderzoeken naar grensoverschrijdend gedrag, zegt directeur Martijn van de Beek. "Je had #metoo, black lives matter en na The Voice of Holland nam het helemaal een vlucht. Nu bestaat meer dan de helft van ons werk uit dit soort onderzoeken."

Belangen en rechten
In 2021 deed Hoffmann nog 31 onderzoeken naar grensoverschrijdend gedrag, vorig jaar stond de teller op 96 onderzoeken. Ook andere bureaus als Bing, Bezemer & Schubad en het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen zeggen meer vraag te zien naar onderzoeken over grensoverschrijdend gedrag.
Hoffmann weigert in 30 procent van de gevallen een onderzoek. "Als de melding heel mager is, heb je geen gerechtvaardigd belang. Dan is een onderzoek instellen een te zwaar middel. Je moet rekening houden met de belangen en rechten van de melders, maar ook van de vermeende dader. Een onderzoek kan een grote impact hebben", zegt Van de Beek.
Als bekend wordt dat er een onderzoek naar iemand wordt gedaan, is dat vaak het gesprek van de dag bij het koffiezetapparaat. Van de Beek ziet ook organisaties die bang zijn dat als ze geen onderzoek laten doen ze negatief in de publiciteit komen omdat ze de melding niet serieus nemen.

Ook al blijkt de melding onterecht, partijen gaan dan vaak toch uit elkaar.

Ook bij de rechter neemt het aantal zaken omtrent grensoverschrijdend gedrag toe, ziet advocate Wevers. De Raad voor de Rechtspraak houdt daar zelf geen cijfers van bij, maar in de zaken die worden gepubliceerd is de rechter regelmatig zeer kritisch over de rol die werkgevers hebben gespeeld. Dan blijkt het interne- of externe onderzoek ondeugdelijk en de schorsing of het ontslag geen stand te houden.

Een belangrijk ander punt is dat de beklaagde op de hoogte moet zijn van de melding en de inhoud ervan. "Dit gebeurt meer niet dan wel", is de ervaring van advocate Marion van den Brekel. In haar praktijk - waar ze vooral beklaagden en werkgevers bijstaat - is het aantal zaken over grensoverschrijdend gedrag sinds onthullingen over The Voice of Holland verviervoudigd. In 95 procent van de gevallen komt het dan niet tot een rechtszaak. "In de praktijk kiezen zowel de werkgever als de beklaagde daar niet voor. Want ze hebben er beiden geen belang bij dat de zaak in de openbaarheid komt."

Schade is dan vaak al aangericht. Want door alle reuring is het lastig terugkomen op de werkvloer na een onderzoek of een op non-actiefstelling. Ook al blijkt de melding onterecht, partijen gaan dan regelmatig toch uit elkaar, vertelt Van den Brekel. Zonder betrokkenheid van een rechter, maar wel vaak na betaling van een zak met geld voor de beklaagde. "En die kan oplopen tot in de tonnen.

Vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon zal met een melder de melding altijd eerst diepgaand bespreken. Daarbij komt ook aan de orde wat de gevolgen van een melding kunnen zijn voor de melder zelf en voor anderen. "Een serieuze melding, moet heel serieus behandeld worden en mag nooit zomaar genegeerd of van tafel geschoven worden", aldus vertrouwenspersoon Peter Westerling.